De Aziatische hoornaar is een wespensoort die oorspronkelijk uit het Zuid-Oosten van China komt. Vermoedelijk is de soort via internationaal transport tot bij ons geraakt.
Omdat de soort bij ons nog heel nieuw is, heeft ze geen natuurlijke vijanden waardoor ze zich snel kan verspreiden. De Aziatische hoornaar heeft het gemunt op onze inheemse insecten en heeft een voorkeur voor onze honingbijen en solitaire bijen.
De Europese hoornaar komt hier van nature voor en vormt in tegenstelling tot de Aziatische hoornaar geen bedreiging voor onze inheemse insecten.
Impact op honingbijen en de natuur
Aziatische hoornaars zijn predatoren die in groep aan de ingang van bijenkasten op bijen jagen. Honingbijen kunnen zich hiertegen niet verdedigen en zijn een gemakkelijke prooi voor de Aziatische hoornaars. Als er weinig honingbijen te vinden zijn, jaagt de Aziatische hoornaar op andere wilde bestuivers. Dit is niet alleen voor het gehele ecosysteem, maar ook voor de mens een grote bekommernis omdat de bestuiving van onze voedselgewassen zo in het gedrang komt. Daarom heeft de Europese Unie ze op de lijst gezet van ‘zorgwekkende invasieve exoten’.
Dat betekent dat ook België een beheerplan moet opmaken voor deze soort. De soort nestelt vooral dicht bij de mens, maar ook in bosgebied. We zoeken gericht aan de bijenkasten van imkers. Maar ook elders. Belangrijk om overal een oogje in het zeil te houden zodat een nest niet onopgemerkt blijft!
Lokaal bestuur Heusden-Zolder wil zijn verantwoordelijkheid opnemen in de bestrijding van de Aziatische hoornaar. Daarom trachten wij onze bevolking zo goed mogelijk te informeren en proberen we de verspreiding van de soort tegen te gaan door het verdelen van lokvallen onder onze bevolking. Met een lokval lokken we in het voorjaar de koningin van de Aziatische hoornaar, zodat die geen nest kan maken. De bestrijding van de nesten van de Aziatische hoornaar kan niet door particulieren gebeuren, maar dient te gebeuren door professionals. Meer info via www.vespawatch.be
Gevaarlijk voor de mens?
Als je de Aziatische hoornaar verstoort, of als ze zich bedreigd voelen, kunnen ze aanvallen en steken. Net als andere insecten met een angel kan de Aziatische hoornaar pijnlijk steken.
Een steek van de Aziatische hoornaar is vergelijkbaar met een steek van een andere wesp. De angel is even lang als die van een Europese hoornaar (3 mm). En ze spuiten niet meer gif dan een honingbij (15 microliter). Een steek van een Aziatische hoornaar is wel pijnlijk, maar niet gevaarlijker dan die van een wesp. Het kan wel gevaarlijk zijn als je hier allergisch voor bent, of wanneer je wordt aangevallen door een hoornaarnest. Als je gestoken bent blijf je best niet alleen en als je je plots misselijk voelt, bel dan naar het noodnummer 112.
Wat doe je als je een nest van de Aziatische hoornaar vindt?
Meld het meteen bij www.vespawatch.be. Wanneer de nest zich in of vlakbij de woning bevindt, neem dan contact op met de brandweer van Heusden-Zolder.
Bestrijding Aziatische hoornaar
Om de Aziatische hoornaar te bestrijden, is het belangrijk om zijn levenscyclus te kennen.
Wat zie je doorheen het jaar?
- Tijdens de winterperiode sterven de darren (de mannetjes) en de werksters. De koninginnen zoeken een geschikte plek om te overwinteren.
- In de lente ontwaken deze koninginnen en zij vliegen dan uit, elke koningin bouwt een nest zo groot als een pingpongbal. Vaak vind je zo’n nest in een hok of onder een carport, een afdak…
- In juni komen de eerste werksters van dit nest uit, dan wordt het nest uitgebreid tot het zo groot wordt als een voetbal.
- In de zomer wordt er een nieuw nest gebouwd op een hoger gelegen plaats zoals aan een hoog gebouw of in een hoge boom. De kolonie hoornaars verhuist dan naar dit nieuwe nest, dat enorm groot wordt en een grootte kan bereiken van wel 1 meter doorsnede.
- In de late herfst vliegen de koninginnen uit om te overwinteren, om het jaar nadien een nieuw nest te maken, de darren en de werksters sterven en zo begint de cyclus opnieuw. Een nest dat in de winter gevonden zou worden is niet meer actief, de hoornaars hebben dat nest verlaten en het netst hoeft dus niet bestreden te worden. Voor de monitoring is het wel interessant om het nest te melden.
Het gebruik van de lokval
In het voorjaar zetten we de lokval uit om de koningin te lokken, zodat die geen nest kan maken of zodat ze haar werksters niet kan groot brengen. We bestrijden geen nesten van de Aziatische hoornaar, dat is gevaarlijk werk dat enkel door professionals mag uitgevoerd worden.
Wanneer plaats je een lokval?
Koninginnen van de Aziatische hoornaar vliegen vanaf maart tot eind mei/begin juni. Daarom dat we door middel van selectieve vallen ze proberen te vangen, opdat ze geen nieuw nest kunnen stichten. Ter illustratie: 1 nieuw nest groeit gemiddeld uit tot duizenden werksters en 300 à 500 nieuwe koninginnen.
Eenmaal deze periode voorbij vliegen de koninginnen niet meer uit het nest. Haal je lokval dus vanaf dat moment weg.
Waar plaats je een lokval?
Belangrijk is dat je de lokval niet te hoog plaatst. Er wordt aangeraden de opstelling niet hoger dan ooghoogte te plaatsen (max +/- 1,5m), zo heb je er een vrij zicht op. Zorg dat de val niet de hele dag in de volle zon staat want dan kunnen de nevenvangsten sterven van de hitte. Plaats de val in een open ruimte met een vrije vliegrichting ten opzichte van de ingang. Indien je de val rechtop zou zetten, hou dan rekening met eventuele bescherming tegen overvloedige regen.
Hoe kan je lokvloeistof maken en hoeveel moet je gebruiken?
Je kan zelf een lokvloeistof maken met: 1/3e blond bier, 1/3e witte wijn en 1/3e suikersiroop of grenadine. Maar je kan ook lokvloeistof aankopen.
Belangrijk! We willen uiteraard vermijden dat andere nuttige insecten in de lokvloeistof zouden verdrinken. Daarom dringen wij erop aan om op de bodem een klein stukje spons/watten doordrenkt in lokvloeistof te plaatsen, zodat de nuttige insecten die er in komen niet verdrinken en er terug uit kunnen vliegen.
Hoe vaak moet je de lokval controleren en lokvloeistof vernieuwen?
Om bijvangst van andere insecten te vermijden, controleer je best dagelijks heel kort je lokpot. Er wordt aangeraden om de lokvloeistof om de 3 weken te vervangen. Bij warm en mooi weer kan het zijn dat je de vloeistof al na enkele dagen moet bijvullen.
Hoe vernietig je een Aziatische hoornaar?
Als je een Aziatische hoornaar gevangen hebt, kan je haar vernietigen door deze met de pot in een plastic zak in de diepvriezer te stoppen gedurende 24u. Deze is dan niet per se dood, maar wel voldoende verdoofd. Je kan dan de Aziatische hoornaar zonder risico doden en de val direct terug uitzetten. Indien je deze werkwijze niet ziet zitten, kan je de val in zijn geheel nog eens 48u in de vriezer laten zitten. Dan sterft ze uiteindelijk door onderkoeling. Nadeel is wel dat je val ondertussen niet gebruikt kan worden.
Opdat de lokval een selectieve val blijft, is het zeer belangrijk om steeds alle andere insecten dan de Aziatische hoornaar terug vrij te laten! Dit zijn immers nuttige beestjes, die onze biodiversiteit verzekeren.
Stuur altijd een foto van je vangst naar milieu@heusden-zolder.be Dit stelt ons in staat om mogelijke nesten beter en sneller op te sporen.
